– Konsument, który nie zna swoich praw, sam ich się pozbawia – ostrzega Stanisław Gąsior, Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Kozienicach.
Caveat emptor („niech kupujący się strzeże”) – jest to ograniczenie zasady dobrej wiary w obrocie handlowym. Maksyma ta ma zastosowanie i w dzisiejszych czasach, mimo powstania i rozwoju prawa konsumenckiego. Podstawową zasadą prawa cywilnego, którego częścią jest prawo konsumenckie jest PACTA SUNT SERVANDA (łac. umów należy dotrzymywać) – zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi się z niej wywiązać. Nie wywiązanie się z umowy niesie za sobą koszty finansowe np. w postaci kar umownych czy odszkodowań. Niestety konsumenci nie znają tych zasad i kierują się swoimi wyobrażeniami, które często sprowadzają na nich kłopoty. Musimy więc pamiętać, że nikt nie może powoływać się na nieznajomość prawa, zgodnie z jeszcze inną rzymską zasadą, że nieznajomość prawa szkodzi.
Co powoduje, że konsumenci zawierają niekorzystne umowy?
Umowy zawierane na prezentacjach i w domu konsumenta, czyli umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa.
Łatwowierność i naiwność konsumentów powodujące ślepą wiarę w to, co mówi druga strona reprezentująca przedsiębiorcę, szczególnie podczas rozmów telefonicznych, pokazów, na które zostaliśmy zwabieni obietnicą otrzymania darmowego prezentu np. laptopa, który faktycznie okazuje się być czymś innym, bezpłatnymi badaniami lekarskimi i oferowaniem na nich urządzeń, które wg słów prowadzących mają nam pomóc na nasze dolegliwości. Takie urządzenia, szczególnie wykorzystujące różnego rodzaju pola magnetyczne mogą zaszkodzić naszemu zdrowiu i bez zgody lekarza nie powinniśmy używać takich urządzeń. Musimy pamiętać, że pokazy te prowadzą odpowiednio przeszkoleni ludzie w technikach manipulacji nami. W pokazach takich nie biorą udziału prawdziwi lekarze tylko podstawione osoby w fartuchach jak w reklamach telewizyjnych.
Musimy pamiętać, że nie wolno wpuszczać do domów obcych ludzi, ponieważ może skończyć się to poważnymi problemami, z których podpisanie niekorzystnej umowy np. na zmianę operatora telekomunikacyjnego czy dostawcę energii elektrycznej czy też gazu jest najmniejszym problemem, ponieważ generalnie mamy prawo odstąpić od takich umów w terminie 14 dni od daty otrzymania towaru, gdy przedmiotem umowy jest sprzedaż tak jak na pokazach lub od podpisania w domu umowy np. na zmianę operatora telekomunikacyjnego.
Obowiązkiem przedsiębiorcy jest dostarczenie konsumentowi 1 egzemplarza umowy, w której będzie, obok stron i istotnych postanowień umowy, zawarta informacja o prawie odstąpienia od umowy albo też w szczególnych przypadkach brak prawa odstąpienia konsumenta od umowy.
Gdzie szukać pomocy?
Mieszkańcy mogą szukać pomocy u swojego Rzecznika Konsumentów – Powiatowego (w powiatach ziemskich) lub Miejskiego (w powiatach grodzkich jak np. Radom). Każdy powiat posiada swojego rzecznika konsumentów, umiejscowionego w starostwie. Udziela on porad i pomocy konsumentom zamieszkującym dany powiat.