8 października 2023 r. przy pomniku w Zawałach licznie zgromadzili się mieszkańcy Gminy Rzeczniów oraz przybyli goście by wspólnie upamiętnić 80 rocznicę pacyfikacji wsi Zawały i Mołdawa. Uroczystości odbyły się pod Honorowym Patronatem Senatora Rzeczypospolitej Polskie Pana Wojciecha Skurkiewicza.

17 października 1943 roku funkcjonariusze niemieccy dopuścili się zbrodni wojennych na cywilnych mieszkańcach miejscowości Zawały i Mołdawa. W toku prowadzonego śledztwa uznano, że pacyfikacje tych wsi miały charakter odwetowy a zeznania świadków pokazują bezsprzecznie, że wynikały one z podejrzenia współpracy miejscowej ludności z oddziałami partyzanckimi.

Podczas obchodów 80. rocznicy tych tragicznych wydarzeń obecne były poczty sztandarowe: 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu, Gminy Rzeczniów, Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Lipska, szkół z terenu Gminy, jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych w Wólce Modrzejowej, Grabowcu, Rzeczniowie, Pawliczce, Rybiczyźnie i Jelance. Oprawę uroczystości zapewniła wojskowa asysta honorowa w postaci Kompanii Honorowej Wojska Polskiego i orkiestra wojskowa z Garnizonu Radom. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą koncelebrowaną pod przewodnictwem ks. kan. Zbigniewa Wypchło oraz ks. kan. Zbigniewa Palińskiego. Część patriotyczną rozpoczął wójt Karol Burek który przywitał przybyłych gości, wygłosił okolicznościowe przemówienie oraz odczytał wiersz mieszkanki wsi Zawały Pani Marianny Kawałek „Rok 1943”. Pani Marianna, z domu Niewadzi, miała zaledwie 7 lat, gdy musiała zmierzyć się z ogromem tej tragedii. Następnie głos zabrał Wojciech Skurkiewicz, wiceminister obrony narodowej. W imieniu mieszkańców wypowiedział się radny gminy Rzeczniów Piotr Wawrzak

Na zakończenie uroczystości został odczytany Apel Pamięci, po którym żołnierze oddali salwę honorową, a delegacje oraz zaproszeni goście złożyli okolicznościowe wiązanki oraz znicze pod pomnikiem pomordowanych. Ofiary tamtych tragicznych wydarzeń spoczywają na cmentarzu w Grabowcu i Iłży. W Zawałach został wybudowany pomnik w hołdzie mieszkańcom pomordowanym przez hitlerowców.

Zaproszenie wójta gminy Rzeczniów przyjęli: senator Wojciech Skurkiewicz, posłowie: Anna Kwiecień i Radosław Fogiel, Artur Standowicz – wicewojewoda mazowiecki, płk Maciej Siemiński – dowódca 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu, ppłk Sławomir Głowiński, szef Wojskowego Centrum Rekrutacji w Radomiu, ppłk. Ireneusz Bębenek – szef Sztabu 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu, por. Jarosław Wodecki – reprezentujący płk. Witolda Bubaka, dowódcę 6 Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej, przedstawiciele Nadleśnictw, instytucji powiatowych i gminnych, przedstawiciele Samorządu Gminy Rzeczniów.

Skip to content